|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
Het was een soort overgangstijd,
de tijd waarin het Rotterdamse revue-gezelschap Elckerlijc actief was. Zo
halverwege de jaren zestig: het variété liep op z’n
end, een nieuwe jongerencultuur stond op uitbotten. Je zou denken dat de
jongeren van Elckerlijc kozen voor het nieuwe. Toch niet. Ze grepen voor
een deel terug op amusement dat al aan het verdwijnen was. Jaap Twigt, een
van de grondleggers van Elckerlijc: “Dat amusement vonden wij leuk.
Ik ben wel een fan van The Beatles, maar wij konden ook verschrikkelijk
lachen om Snip en Snap.” |
|
 |
|
Op de foto de hele groep. Van links
naar rechts: Jaap Twigt, Hans Phylipsen, Aat Sliedrecht, Trudy van Heyningen,
Rob P. Kanaar, Leo van Breugel en Fred van Setten. Allemaal rond de achttien
toen ze begonnen. LACH-OF-IK-SCHIET
De basis van Elckerlijc werd in januari 1964 gelegd door Jaap Twigt en Aat
Sliedrecht, die in dezelfde schoolklas zaten, en die als The Two Troubles
een bandparodie-act hadden. Zoiets als waarmee André van Duin in diens beginjaren
furore maakte. The Two Troubles bewogen op een geluidsband met fragmenten
van onder anderen Toon Hermans en Wim Kan.
Bij de Christelijke Jongeren Vereniging (CJV ) in de Cleyburchstraat in
Rotterdam-Blijdorp kwamen Jaap en Aat een jongen tegen die gitaar speelde
en zong: Leo van Breugel. Hij zou bij Elckerlijc liedjes vertolken van grootheden
als Jaap Fischer, Louis Davids en Jacques Brel. Maar ook eigen liedjes,
op tekst van Jaap en Aat, en muziek van hemzelf. Jaap en Aat schreven ook
sketches. “Een beetje lach-of-ik-schiet dingen,” zegt Jaap achteraf.
|
|
|
Drummer Fred van Setten maake het
gezelschap van het eerste uur compleet.
Later in 1964 voegden zich bij de groep Hans Phylipsen met een soort Toon
Hermans-imitatie, Trudy die de boel aan elkaar praate en Rob die zich profileerde
als manager, hoewel hij bij het begin van Elckerlijc nog niet eens een rijbewijs
had. De meeste leden kwamen uit de wijk Bergpolder. SCHIPPERS
Elckerlijc heeft zo’n vijf jaar bestaan.
Zo’n vijf jaar lang hebben de vijf jongens en het meisje van dit gezelschap
avondvullende voorstellingen gegeven met liedjes en sketches.
Ze stonden veel in Rotterdam en omgeving, bijvoorbeeld in de schippers-sociëteit
aan de Heemraadssingel en op personeelsavonden van de RDM. Maar ook daarbuiten
waren ze actief, van Zwolle tot Maastricht.
Jaap herinnert zich als een van de hoogtepunten het optreden op een landdag
voor schippers.
Elckerlijc speelde toen voor zo’n 5000 man.
In nummers refereerden de leden van Elckerlijc wel aan de jongerencultuur
om hen heen. Zo prijkte op het programma het onderdeel: ImPROVOsatie. Maar
op allerlei manieren was duidelijk dat ze vrij ver stonden van het opkomende
‘beat’-geweld. |
|

Aat Sliedrecht (links) Jaap Twigt (rechts) |
|
|
Uit het jaarverslag (!) over seizoen
1964-1965: “Hoewel wij door onze andere stijl veel minder aanbiedingen
krijgen dan bijvoorbeeld de vele ‘Rock and Roll’ orkestjes,
hebben wij toch vrij regelmatig avonden mogen verzorgen.”
Verderop in datzelfde jaarverslag staat dat Elckerlijc al vanaf de oprichting
probeert zich te onderscheiden van de vele ‘bands’ waarmee de
groep door de leeftijd der leden nu eenmaal over één kam wordt
geschoren.
BIJZONDER VLOT
De première van het tweede programma van Elckerlijc, getiteld ‘Wie
lacht niet, die de mens beziet’, voor zo’n 600 man in de Mauritszaal
van het Rijnhotel in Rotterdam, ontlokt een krantenrecensent de woorden:
“Bijzonder vlot zijn vooral de muzikale nummers waarin gitarist (en
zanger) Leo van Breugel en drummer Fred van Setten een belangrijk aandeel
hebben.
Steunpilaar van de show is ongetwijfeld Hans Phylipsen die ook diverse teksten
schreef. (…) Aardig zijn ook de ‘beat’-melodieën
die door Leo van Breugel van een Hollandse tekst zijn voorzien en de oude
|
|
|

Hans Phylipsen |
|
liedjes (Komt vrienden in den ronde)
die een vlotte melodie kregen.”
Een andere recensent noemt ook Hans Phylipsen: “Wat hij aan het begin
van de avond in het programma-onderdeel ‘Oud Hollands’ –
een sprankelende conférence à la Toon Hermans – presteerde,
maakte op ons veel indruk. Een naam om te onthouden.” Jaap: “Hij
was als uitvoerende inderdaad niet de minste. Hij had als zanger precies
dezelfde timing als Toon Hermans. De liedjes die hij zelf schreef leken
ook gekloond van Toon.”
Tegenover de positieve recensies stond het verslag van een journalist die
het programma te lang en te traag vond. PLATENZAAK
Elckerlijc eindigde zoals veel bandjes in die tijd eindigden: militaire
dienst, verkering, en min of meer serieus werk. Fred ging als militair naar
Duitsland, en voorzover de anderen het weten, is hij daar gebleven. Rob
ging bij de politie werken. Leo is fotograaf geworden. “Hij was veruit
de beste zanger van ons allemaal. Hij had zo in een band kunnen spelen en
goede sier kunnen maken,” denkt Jaap Twigt.
Jaap, die de zaken altijd al groot aanpakte, opende samen met Ted Vroegh
een platenwinkel in Leerdam. Bij de opening hebben ze nog een plaatje uitgebracht
met onder meer een eigen liedje van Jaap. “Heel slecht was dat,”
oordeelt Jaap nu. |
|
|
Toen Jaap in dienst moest, heeft
hij de zaak aan Ted gelaten, wat de bedrijfsvoering naar verluidt niet ten
goede is gekomen. Na zijn diensttijd is Jaap de handel ingegaan. Hij heeft
het zelfs nog tot commercieel directeur van TDK geschopt. En hij heeft de
Nederlandse audio-markt verrijkt met twee merken: PDM en MMore. Vandaag
de dag doet hij het iets rustiger aan.
JUJUUP
Aat Sliedrecht heeft het maatschappelijk gezien ook niet slecht gedaan.
Hij is voorlichter geworden bij de PvdA, en heeft in die functie nog speeches
geschreven voor Wim Kok. Hans Phylipsen is – veel te jong –
omgekomen bij een auto-ongeluk. En net als de anderen is ook Trudy, die
getrouwd is geweest met Jaap, niet verdergegaan met theater.
Jaap, Aat en Leo hebben na Elckerlijc nog wel een paar jaar een soort cabaretgroep
gehad, Jujuup genaamd - naar een toen gangbaar soort dropjes. Dat cabaret
was wat maatschappij-kritischer.
Ook daarna zijn Jaap en Aat samen teksten blijven schrijven. Jaap heeft
zelfs liedjes gemaakt met onder anderen Cees Stolk en Eddy Ouwens. Sommige
van die liedjes hebben de plaat gehaald, het meeste was voor de vergeetput.
De plek waar uiteindelijk alles belandt.
|
|
|
|
|
|