Rotterdams Amusement - Roland Vonk



	Vlak onder de huid van Bart van der Veeke (1938) uit Spijkenisse schuilt een boek. Het boek over Jimmy White, de acrobaat, tapdanser en equilibrist die hij zo lang is geweest. Zijn eerste optreden was in 1953, precies op de dag van de Watersnoodramp. Zo rond 2000 droogden de aanbiedingen op. Helaas. Want Bart wil nog steeds, anno 2010. Hij is een dagje ouder, 71, maar fysiek nog helemaal in orde. Geen spoor van een buikje, en met zijn 1.60 meter draagt hij nog steeds broeken in kindermaatjes.
	ca 1962 Jimmy White

	VALCO’S Bart van der Veeke, alias Jimmy White, groeide op in de Wiekstraat in het Oude Noorden van Rotterdam. “Met een vriendje deed ik zogenaamd een beetje acrobatiek. Dolf Reuder, uit de Ooievaarstraat. Wij vonden het heel wat, maar het stelde achteraf niet zo veel voor.” Het werd pas wat toen Bart de 29 jaar oudere Harrie Valk ontmoette, die al veel had opgetreden. Samen vormden ze het acrobatische duo De Valco’s, of op z’n Frans: Les Valco’s. De steviger Harrie als onderman, de frêle Bart als bovenman. Handstanden, kopstanden, allerlei kunstjes.Hun eerste echte optreden, in februari 1953, was in een zaal van het Feyenoord Stadion.
	Vanwege de storm en het wassende water ging het nog bijna niet door, maar het werd het begin van een carrière die Bart naar een onafzienbaar aantal theaters, zaaltjes, tv-studio’s en nachtclubs zou voeren door heel Europa, Amerika en het halve Midden-Oosten. WARMWATER-ARTIESTEN In 1959 was Bart al op de Nederlandse televisie te zien, tapdansend in de allereerste tv-show van Rudi Carell. Later stond hij in diezelfde show naast Rudi Carell en Desmond Willard. Daar is een heel leuk fimpje van bewaard gebleven. Op de schnabbeltour in Nederland ondervonden de Valco’s stevige concurrentie van the Crocksons (de latere Bassie en Adriaan). Die hadden ook een balansnummer, en een cascade-act (het betere gooi- en smijtwerk). Die concurrentie was mede een aansporing voor de Valco’s om het in de loop van de jaren zestig verderop te zoeken. Rond 1962-1963 maakten Bart en Harrie nog wel twee jaar deel uit van de revue van Rens van Dorth, met acrobatiek en een Russische dans-act, maar verder pakten de Valco’s vaak de koffers voor het buitenland. Bijvoorbeeld voor Amerikaanse legerbases in Duitsland, en voor huisvrouwenmiddagen bij diezelfde Oosterburen. Als ze nog wel eens in Nederland werkten, werden ze door minder bereisde collega’s aangezien voor ‘warmwater-artiesten’.		De Valco's
	Artiesten die vragen naar warm water in de kleedkamer, voor het afschminken. Dat werd min of meer als kapsones gezien. In hun kledij onderscheidden de Valco’s zich uiteindelijk ook. In hun beginjaren traden ze net zoals de meeste acrobaten op in felgekleurde blouses met ruches. Als een van de eersten stapten ze over op smokings. Dat had wat meer cachet. MIDDEN-OOSTEN Een ontmoeting in 1966 veranderde het leven nogal voor de onderman van de Valco’s. Tijdens een verblijf in Praag, waar de Valco’s optraden in het Variété Praha, een groot theater, liep Bart een Tsjechische tegen het lijf, Lydia. Vier maanden na de kennismaking trouwden ze. Lydia kwam naar Nederland, en een beetje om haar betaald te kunnen meenemen op reis kreeg Lydia een rol in de act van de Valco’s.
	Desmond Willard-Rudi Carell-Jimmy White		Als trio brachten de Valco’s rond 1967 een jaar door in landen rond de Middellandse Zee en in het Midden-Oosten. Makkelijk ging dat niet. Beirut was bijzonder, maar verder: culturele misverstanden, een ernstige blessure door een val tijdens een optreden in Tessaloniki, bedreigingen in Iran, en op een vliegveld in Libië neergeknuppeld en vastgezet. Stof genoeg voor meerdere hoofdstukken in het boek over Jimmy White. Toen Harrie Valk zo rond 1969 stopte, stond Bart voor het blok. Als bovenman had hij zich altijd moeten richten op zijn onderman. “Als bovenman mag je eigenlijk niks kunnen.” Maar nu moest hij het toch alleen zien te rooien, met zijn vrouw als bevallige assistente.
	Een Utrechtse nachtclubeigenaar had hem al eens geholpen aan de artiestennaam Jimmy White, en met Lydia aan zijn zijde ging hij optreden onder de naam Jimmy White and Lady, en later als Jimmy White and Lydia. DOLKEN Jimmy en Lydia stonden veel in restaurants en nachtclubs in Noorwegen, Finland, Italië, en nog een hele serie andere landen. Jimmy tapdanste, deed een truukje, maakte wat grappen. Op papier had de combinatie vrouw met iets kleinere man wel komische mogelijkheden, maar ja: Lydia was te mooi. En dat staat humor een beetje in de weg, zo willen de wetten van het theater. Uiteindelijk zette ‘Jimmy’ als equilibrist een act van 9 à 10 minuten in elkaar waarmee hij, samen met Lydia, 25 jaar heeft opgetreden. De evenwichtsact bestond uit het balanceren op een rol, het op elkaar laten draaien van vlijmscherpe dolken, en het hooghouden van onnoemelijk veel draaiende borden. Met dat laatste heeft Bart zelfs nog het Guinness Book of Records gehaald. GOOCHELEN Vijfentwintig jaar optreden met dezelfde act, het was in de wereld van het variété niet ongebruikelijk. Bart: “Mensen kennen je ergens van. Daar word je op vastgepind. Als het eenmaal goed gaat, moet je het niet meer veranderen.”
	Dat neemt niet weg dat Jimmy en Lydia tussendoor ook met langere programma’s hebben opgetreden in de Verenigde Staten en Engeland. In 1973-1974 trokken ze een jaar lang langs Amerikaanse scholen met een soort educatieve show van 45 minuten, waarin ook goochelen een rol speelde. En in 1976 en 1984 stonden ze in Engelse holiday camps met een programma van 25 minuten. In het circuit van nachtclubs heeft Bart de sfeer in de loop der jaren zien veranderen. Het werd gaandeweg nogal louche. Nogal wat nachtclubs, de goede niet te na gesproken, werden sluipenderwijs animeer-tenten. Soms zonder dat de eigenaar er iets tegen kon doen. Maffia-achtige praktijken. Maar of hij daarover moet schrijven? TALENTENJACHT In Nederland was Jimmy White in 2009 nog te zien in de tv-talentenjacht Holland’s Got Talent. Dit tot afgrijzen van bevriend pianist Tonny Eyk. Vijftig jaar in het vak en dan meedoen aan een talentenjacht? Bart: “Man, het publiek bij Holland’s Got Talent lag aan mijn voeten. Kijk, een verleden in het amusement is leuk, maar ik wil niet terugkijken, ik wil nú wat doen, ik wil nog bezig zijn. Als ik op de bühne sta, voel ik: dit is waar ik thuis hoor.		ca 1970 Artifo
	En om daar te komen moet je jezelf in de kijker spelen. Die tv-optredens hebben me wel weer acht dagen werk opgeleverd in een variété-programma in Amsterdam.” Bart oefent ook nog steeds. En hij is op z’n 71e zelfs nog begonnen aan klassiek ballet. Energiek: “Het boek is nog lang niet uit, hoor.”

The Valentina's

Cabaret Confetti & De Confetti Stars